“Annemin hatasını kabul etmesini istemiyorum, sadece açık açık konuşmak istiyorum, ayrıca anneyle oğul ve anneyle kız arasındaki ilişki farklı çünkü anne, kız çocuğunun gelecekteki kendini, kız çocuğuysa annenin kaybettiği benliğini gördüğü bir aynadır – annem, beni, neler kaybettiğini bilmek istemediği için mi görmüyor acaba?”
Miras ile hepimizi paramparça eden Vigdis Hjorth’ün Annem Öldü Mü’sü dilimize çevrilir çevrilmez başladım okumaya. Genelde yeni çıkanlarla arama biraz mesafe koymayı, kendilerini azıcık demlendirmeyi seviyorum, bir tür “ilk ben okudum” yarışı var gibi dünyada, hiç sevmiyorum bunu ve parçası olmak istemiyorum ama bu kitabı bekletemezdim. Çünkü hem Miras’ı, hem Postane Günlükleri’ni de çok sevmiştim, Hjorth ile yüz yüze tanışıp sohbet edebilmiş ve kendisinden müthiş etkilenmiş biri olarak bu kitabı epeydir bekliyordum.
Miras her ne kadar odağına baba meselesini alıyor gibi gözükse de, o kitabın da temel meselesi annenin yarattığı hayal kırıklığıydı bence. Suçlu babadan yana taraf tutarak kızını belki suçludan daha çok yaralayan anne… Bu kitapta ise 30 yıldır annesini görmeyen bir anlatıcımız var, Johanna. Miras’taki gibi devasa bir mesele yok burada, irili ufaklı onarılamamış şeyler, merhem sürülmemiş yaralar, birikmiş ve kangren olmuş meseleler. Aslında bazı küçük şeyler okuduklarımız ama o küçük şeyler bazen büyük travmalara yol açabiliyor şüphesiz.
Miras’ın en çok eleştirilen yönü anlatıcının sık sık kendini tekrarlamasıydı, ben büyük travmaların böyle yaşandığını, insanın kafasında aynı sesin sürekli aynı şeyleri söylediğini bildiğim için bunu kitabın zayıflığı değil gücü olarak görmüştüm, ama burada aynısını söyleyemeyeceğim. Bu kitapta da çok tekrar var ve bence metne katkı sunmuyorlar. Merakla okudum kitabı ama Hjorth’ün 328 sayfada söylediklerinin hepsini ve daha fazlasını Annie Ernaux Bir Kadın’da 64 sayfada söylüyor mesela – azıcık kelimeyle. Duyguları ve sorgulamaları çok benzer iki metin ama biri çok güçlü, Annem Öldü Mü ise o kadar güçlü değil bence maalesef.
Kitabı sevdim, sevmedim diyemem, çok iyi yazılmış yerleri var ama beklentim bundan çok daha fazlasıydı. Azıcık üzdü.
