Zekiye Antakyalıoğlu’nun Kundera incelemesini seneler önce almış, karıştırmış ama baştan sona okumamıştım. Kundera semineri öncesi hem Kundera’nın dünyasına biraz daha derinlemesine dalmak, hem de bilgilerimi zenginleştirmek üzere sıfırdan okudum kitabı – ve bayıldım. Böyle bir inceleme metni dilimizde yazıldığı için bence çok şanslıyız. Zekiye Hanım’ın ellerine, emeğine, aklına sağlık diyerek başlayayım sözlerime.
Kitabı bence Kundera külliyatını tamamladıktan sonra okumak gerekiyor, Kundera’nın edebiyatının tamamı üzerine bir inceleme olduğu için romanlara aşina olmak lazım, aksi halde epeyce spoilera maruz kalırsınız. Ama benim gibi bitirdikten sonra okuyunca ortaya çıkan resme bakmak ve parçaları birleştirmek açısından çok faydalı olduğu muhakkak.
“Estetik” ana başlığı üzerinden ilerliyor Antakyalıoğlu; Şakanın Estetiği, Zıtlıkların Estetiği ve Estetiğe Veda başlıklı üç ana bölümden oluşuyor metin. Son derece derinlikli ve kapsamlı bir inceleme bu ve teorik altyapısı da ziyadesiyle güçlü ama yazar bir akademik dil kullanmak yerine çok daha anlaşılır, yalın bir biçimde yazmış. Kundera’nın edebiyata dair denemelerinde de en sevdiğim yan budur, edebiyata dair edebi metinler üretir; okuru kavrama, teoriye boğmaz, neredeyse bir hikaye anlatır gibi anlatır derdini, bu metin de bu açıdan Kundera’nın izinde yürüyor diyebiliriz.
Girişteki “Anti-modern modernizm” başlıklı deneme sanırım içlerinde en sevdiklerimden biri oldu, Kundera’nın tanımlanması güç edebiyatına dair okuduğum en aydınlatıcı tanımlamaları okudum. Bütün bir Kundera edebiyatının göbeğinde yer alan “kitsch” kavramına dair olan bölüm ve bellek meselesine dair denemeler de yine çok lezzetliydi. Ve Kundera’nın son kitabı olan ve genelde çok da sevilmeyen Kayıtsızlık Şenliği’ne dair sunduğu perspektifi de yine çok büyük zevkle okudum.
Tek eleştirim şu olabilir; bence bu kitapta “Kundera ve Avrupa” diye bir bölüm de olmalıydı zira hep söylediğim gibi, “Avrupa”, Kundera edebiyatının temel meselelerinden biri hatta bence her romanının baş kahramanı Avrupa, Zekiye Hanım bu konuda da yazsa şahane bir şeyler çıkardı eminim ortaya.
Ama çok sevdim, iyi ki okudum.
