“Bir insanın çocukluğu, yetişkinken işlediği suçlarını açıklayabilir. İnsan, yalnızca çocuklukla açıklanabilir. Şimdi bu öyküyü yeni gözlerle okumayı dene. Kendimi anlatmak için elimde sözcüklerden başka bir şey yok. Oysa bana müzik, dans, kokular ve resimler gerekliydi; ama hiç önemli değil. Sanatın dili birdir.”
Geçtiğimiz Eylül ayında bir takipçimin gönderdiği “bu kitabı seversiniz bence siz” mesajı üzerine İspanyol asıllı Fransız yazar Michel del Castillo’dan ve Gitar kitabından haberdar oldum, öncesinde hiç duymamıştım. Sevdim de sahiden. Bayıldım diyemeyeceğim ama iyi bir metin bu.
Hikâye Galiçya kırsalında geçiyor, anlatıcımız cüce ve çirkin olduğu için toplumca lanetli kabul edilen bir cüce, bir “canavar”. On sekiz yaşına dek evden çıkarılmadan büyüyen bu adam, dışarı çıktığı anda korkunç bir öfke ve tiksintiyle karşılaşıyor. İktidar dahi çare olamıyor durumuna, bölgenin en büyük çiftliklerinden birinin efendisi olmasına rağmen insanlar tarafından aşağılanmaya devam ediyor. Önce iyilik etmeyi deniyor, olmuyor. (Şu cümle de şurada dursun: “Zengin olmanın faydalarından biri de sadaka dağıtabilmek ve iyilik yapabilmektir. Yoksul insanların iyilik yapmaları zordur. İyilik yapmak da bir lükstür.”) İnsanların kendisinden yalnız ve sadece kötülük beklediğini anlayınca, o da kendisine biçilen kıyafeti kabul ediyor ve o kötü, zorba, acımasız imgesinin altını dolduracak biçimde davranmaya başlıyor çünkü “iyi olma hakkını bana tanımamışlardı” diyor. Ta ki eline bir gitar alana dek…
Devamını anlatmayayım, zaten küçücük bir metin. İnsan doğasına, güzellik ve çirkinlikle ilişkimize, yalnızlığa, iyiliğin ve kötülüğün tanımına dair iyi bir akıl yürütme bence. Yazar ön sözde “mutlak umutsuzluğun kitabı” demiş bu kitap için, öyle sahiden. İnsanın içini burkan, zorlayan, karanlık taraflarını düşünmeye zorlayan bir anlatı. Yazarın sanata ve edebiyatın işlevine dair akıl yürüttüğü son söz de ayrıca güzeldi.
