“Bir at! Bir at verin bana! Bir ata, krallığım feda!”
Shakespeare’in erken dönem eserlerinden olan bu dörtlemeyi sonunda tamamladım. Hikayeden kopmamak için hepsini peş peşe okudum, okumaya niyeti olan varsa öyle yapmasını öneririm zira çok sayıda karakter var ve arka arkaya okuyunca bile insan karıştırabiliyor, hele ki isimler tekrarlayınca.
Valla duygudan duyguya sürüklendim. İlk kitap olan VI. Henry I fena değildi, VI. Henry II epeyce iyiydi, VI. Henry III’ü sanırım “bitse de gitsek” duygusuyla yazmış Shakespeare, herkesin birbirini bıçakladığı fragmanlardan ibaret bir metin, tüm bunların sonunda vardığım III. Richard ise “iyi ki okumuşum hepsini” dedirtti zira Özdemir Nutku’nun önsözde söylediğine tamamen katılıyorum: “İnsana öyle geliyor ki, sanki Shakespeare, karakter yaratmada üstün yaratışın kilidini Richard’la açmıştır.”
İngiltere’nin meşhur Güller Savaşı dönemini (1455-1485) anlatıyor bu dörtleme. York ve Lancaster ailelerinin bitmek bilmez bir taht kavgasına tutuştuğu, aileleri destekleyen lordların sürekli taraf değiştirmesiyle bir türlü bitmeyen ve sonunda da kimsenin kazanamadığı, Tudor hanedanının önünü açan o karanlık iç savaş yılları.
İlk üç kitap sanki III. Richard’a varmak için yazılmış gibi sahiden, zira ancak onu okurken “hah, işte şimdi Shakespeare okuyorum” duygusu geldi. Önceki üç kitapta yazarın alışık olduğumuz şiirli cümleleri ve insana dair incelikli gözlemleri maalesef pek yoktu. Fakat III. Richard’la beraber iktidar hırsını ve iktidar hedefinin yaratabileceği sonsuz suçlar zincirini öyle güzel anlatmış ki, ben tatmin oldum. Malum, Shakespeare’in çok zamansız yazdığı, bu nedenle hala çok okunduğu söylenir, öyle sahiden, insana içkin şeyleri çok keskin görüp aktarıyor; sahne değişiyor ama yazdıkları hala geçerliliğini koruyor. (O kadar ki – III. Richard’ın tahta çıktığı bölümde durmaksızın Kemal Kılıçdaroğlu’nu düşündüm, tabii keşke düşünmeseydim ama işte Türkiye siyaseti kitap okurken bile peşimizi bırakmıyor…)
Ezcümle, epey genç yaşında yazdığı için teknik açıdan sorunlu ve zayıf başlamış da olsa, finaliyle beni çok mutlu eden bir dörtleme oldu. Külliyatı tamamlama yolculuğum sürecek.
