“’Hayat bir yolculuk yahut bir savaş olduğuna göre’ diyordu Raymond Queaneau, ‘her hikaye ya İlyada ya da Odysseia olacaktır.’” ❤️
Nasıl güzel bir kitaptır bu ya! Bir alıntı daha yapayım başlamadan; Montaigne şöyle demiş Homeros için: “İnsanoğlunun dudaklarında, onun eserleri ve adı kadar uzun hiçbir şey kalmamıştır. Troya gibi, Helen gibi ve belki de hiç yaşanmamış savaşları gibi bilinen ve kabullenilen başka hiçbir şey yoktur. Çocuklarımıza hala onun yarattığı isimleri veriyoruz. Sadece bireysel soyağaçları değil, birçok ulus da kökenini Homeros’un eserlerinde arar. Türklerin imparatoru II. Mehmet, Papa II. Pius’a şu mektubu yollamıştır: ‘İtalyanların bana karşı toplanmasına şaşırıyorum çünkü her ikimiz de ortak Troya kökenine sahibiz ve tıpkı İtalyanlar gibi ben de Yunanlardan, her nasılsa bana karşı sarıldıkları Hektor’un öcünü almak istiyorum.’”
Alberto Manguel’in İlyada ve Odysseia’sı, Homeros’a ve iki dev destanına çok, çok zarif bir saygı duruşu. Manguel bu iki metnin kökeninden başlıyor anlatmaya, Homeros’un kim (yahut kimler?) olduğuna dair savları da sıralıyor elbette (savlar demişken, Homeros’un bir kadın olması gerektiğini çünkü metindeki türlü mantık hatalarını ancak bir kadının yapabileceğini iddia eden bir ‘araştırmacı’ da var, ay yazarken sinirim bozuldu bakın, daha önce Manguel’in başka bir kitabında da okumuştum bunu, burada detayına vâkıf oldum, ah erkekler, ah amcacım ya), tarih boyunca metinle ilişkimizin nasıl evrildiğini, Homeros’un bir dönem ne tür kutuplaşmalara sebep olduğunu ancak sonuçta dinler, ideolojiler, üretim biçimleri, tanımlayıcılar – her şey ama her şey değişirken nasıl dev bir sabit olarak kalmayı başardığını anlatıyor. Homeros’tan başlayan yolculuk elbette Vergilius’a, Dante’ye, Milton’a, Joyce’a, Kavafis’e; hatta Ingmar Bergman’a, Federico Fellini’ye uzanıyor.
Ezcümle, nefis bir metin sahiden. Gözlerim dolarak bitirdim kitabı. Anlatıdan heyecan duyan, hatta anlatmaktan bıkmayan hepimiz bu kör ozanın çocukları, torunlarıyız çünkü – iyi ki öyleyiz. 2025’te İlyada’yı bu kez Erman Gören çevirisinden okumayı planlıyorum, öncesinde bu kitabı okumak şahane oldu!
