Borges külliyatını benim gibi İletişim Yayınları baskılarından okumuş herkes, James Woodall’un her kitabın başında yer alan ön sözünü ezberlemiştir. Bu ön sözün aslında çok daha geniş bir Borges biyografisinin parçası olduğunu öğrenince kitabı almış, epeyce kurcalamıştım, bu kez baştan sona ve bir sürü not alarak bir daha okudum.
Kitabın Aynasındaki Adam başlı başına iddialı bir iş, zira Borges anlaması da anlatması da epey güç bir figür şüphesiz. İçine kapalı, çekingen, kendinden ve hayatından bahsetmeyi pek de sevmeyen bir adam, dolayısıyla biyografisini yazmak epeyce çaba gerektiriyor. Okuduğum en iyi yazar biyografilerinden biri olmadığı şüphesiz ama ben epeyce tatmin edici buldum kitabı. Borges’in külliyatını okuduktan sonra kitabı okumak çok daha iyi oldu, zira dediğim gibi, özel hayatına dair çok fazla bir şey bilmediğimiz için metin büyük ölçüde eserlerine odaklanıyor, neyi ne zaman yazdı, o sırada neredeydi, dünya ne haldeydi gibi bir çizgide ilerliyor. Yani aslında Borges’ten çok külliyatının biyografisi gibi bir metin bu, bu biraz tuhaf bir ifade oldu biliyorum ama başka türlü nasıl anlatabilirim bilmiyorum. Yine de kafamda bir çerçeve ve resim oluştu ve bazı boşluklar doldu.
Woodall bu kitap için çok fazla söyleşi yapmamış sanki, mevcut kaynaklardan toplamış gibi gözüküyor, yanılıyor olabilirim. Özellikle annesi ve ölümünden hemen evlendiği Maria Kodama ile ilişkisine dair merak ettiğim çok şey vardı, kısmen yanıt bulabildim diyebilirim ama bu kısımların daha ayrıntılı olmasını arzu ederdim açıkçası, bilmiyorum, bundan daha iyisini yapmak mümkün müdür emin de değilim aslında. Zira Borges eserleriyle de sürekli oynayan, bırakın hayatını külliyatını bile doğru düzgün sıraya dizmenin çok zor olduğu biri malum.
Benim için en faydalı kısım, hayatı boyunca peşini bırakmamış olan siyasi eleştirilere dair öğrendiklerim oldu. Muhtemelen kendisine Nobel edebiyat ödülüne malolmuş siyasi pozisyonu (ya da pozisyonsuzluğu demeli belki) hakkında epeyce bilgi edinmiş oldum.
Ben zevkle okudum, ama tabii benim gibi Borges’le kafayı bozmadıysanız şart değil. Meraklısına, diyeyim.
