“Çocukluğumdan anımsadıklarım: tuvaletten gelen garip hıçkırıklar, sümkürürken çıkan ses ve kızarmış gözleri annemin. Vardı annem; yaşıyordu; hiç yaşamıyordu.”
Peter Handke’nin 51 yaşında intihar eden annesinin ardından yazdığı bir tür ağıt Mutsuzluğa Doyum. İki savaş arasında doğmuş, yaşamak namına mecbur oldukları dışında pek de bir şey yapamamış, hayatı pek de tadamamış bir kadın olan annesini biraz onurlandırmak, biraz anlamak, biraz anlatmak için yazdığı, son derece kişisel ve bir o kadar da gerçek bir kitap. Çok dokundu bana, okuyan pek çok insana da benzer şekilde dokunduğunu / dokunacağını tahmin ediyorum. Bambaşka bir ülkede geçse de hikaye, anlattığı hikaye bir kuşağın tüm kadınlarının hikayesi aslında. Önce babaları, sonra kocaları tarafından mutsuzluğa mahkum edilmiş, sürekli yetinmek zorunda bırakılmış, yaşamamış ancak hayatta kalmış kadınlar. Handke’nin annesi işte bir noktada hayatta da kalmamayı seçmiş, belki hayatı boyunca kendisi için yaptığı tek şey bu olmuş, ne acıklı.
Şurasını da alıntılamak istiyorum: “(Hayatındaki) iyi yanlar, genelde eksik kalan kötü yanlardı: gürültü yok, sorumluluk yok, yabancılar için iş yok, evden ve çocuklardan her gün ayrılma derdi yok. Gerçek kötü yanlar, eksik olan kötü yanlar sayesinde kapatılıyordu yani.”
Ne tanıdık. Bir avunma aracı olarak olmayan kötü şeylere sarılma hali. Mutluluğu burada aramak, hayatta her şeyde olduğu gibi burada da bir tür tasarrufa başvurmak zorunda kalmak. Üstelik gençliğinde kendini baba evinden atmayı, kendine bir yol çizmeyi başarmış da bir kadın bu anlatılan ama işte devamını getirememiş – savaş gelmiş, çocuklar gelmiş, kalakalmış öyle.
Handke’nin kısa, kesik cümleleri, annesini olabildiğince gerçek, romantize etmeden ama hakkını da vererek anlatma çabası da insan ayrı dokunuyor. Zaman zaman kendi kendiyle konuştuğu yerler bu özel metni daha da dokunaklı kılmış.
Bir öte dünya var mıdır bilmiyorum ama varsa umarım oradan oğlunun Nobel Edebiyat Ödülü’nü aldığını görmüştür Maria Handke. Dünyada bıraktığı izin hiç de az olmadığını bilsin istedim çünkü, çok istedim.
