“Sık sık, bir çiftin arada bir yeniden tanışıp tanışamayacağını düşünüyordum.”
Ne Para Ne Saat Ne Kasket, çok sevdiğim Alman yazar Wilhelm Genazino’nun ölümünden önce yayımlanan son romanı. Bazı açılardan tipik bir Genazino romanı bu, bazı açılardansa değil. Anlatıcımız evet, ziyadesiyle tipik bir Genazino karakteri. Yaşlanmış, yalnız ve yılmamak için yılmaz bir mücadele yürüten adamları bu kadar iyi anlatan bir başka yazar yok herhalde. Yine ziyadesiyle ortalama bir adamı okuyoruz, bu her tarafı dolduran vasat adamları müthiş yazıyor Genazino. Anlatıcımız bir sokak festivali sırasında eski karısıyla karşılaşıyor ve yeniden görüşmeye başlıyorlar, zira ne yeni hayatını, ne eskisini oldurabilmiş bir adam; güvenli sulara dönmek işine geliyor.
Bir yandan bu ilişkinin bugününü okuyoruz, bir yandan anlatıcımız bizi geçmişe götürüyor. Hem ilişkinin eski zamanlarını, hem daha evvelki ilişkilerini, çocukluğunu, anne-babasını anlatıyor bize uzun uzun.
Benim Genazino’da en sevdiğim şeylerin başında mizah ve melankoli arasında kurduğu denge gelir, bu kitapta o denge biraz şaşmış gibi hissettim, bu beni üzdü. Mizah kısmı az olan; melankolisi, hüznü daha ağır basan bir anlatı bu. Kendi yaşlılığında yazdığı için böyle olması anlaşılır belki ama zaman zaman boğucu bir hal alabiliyor metin. Keza olay-düşünce dengesinde de benzer bir sapma var. Genazino öykülerini anlatırken araya karakterinin düşüncelerini çok ustalıkla sokar normalde, buradaysa çok fazla düşünce, çok az olay okuyoruz. Neredeyse bilinç akışı gibi yazılmış bir anlatı. Sonlara doğru hikayenin biraz ritm kazanmasıyla kitap daha akıcı hale gelse de metnin genelinde böyle bir sorun var; anlatıcının varoluşsal sıkıntıları metnin bir katmanı değil, ana öznesi olmuş. Bu bilinçli bir tercih olabilir şüphesiz ama benim Genazino’da sevdiğim o dengenin yitmesine sebep olmuş.
Sevmedim diyemem – çok güzel pasajlar var içinde, okurken yine gülümsedim, yine durup düşündüm. Korkularımıza, kendimizi kandırma potansiyelimize, kendi bedenimiz ve başkalarının bedenleriyle kurduğumuz ilişkiye dair çok iyi akıl yürütmeler var ama en sevdiğim Genazinolardan biri olmayacağı muhakkak. Böyle.
