“Beni ben olduğum için mi yoksa ben olmadığım için mi seviyorsunuz? Ya da ben ben olsam da olmasam da sevmiyor musunuz beni gerçekten? Ya da?”
Fernando Pessoa’nın hayatına giren tek kadın olan Ophelia Queiroz’a yazdığı mektuplardan müteşekkil Ophelia’ya Mektuplar’ı okumak, Richard Zenith’in kapsamlı Pessoa biyografisini okuduktan sonra düştü aklıma. O kitaptan o ilişkiye dair epeyce şey öğrenmek mümkün, kimi mektuplardan alıntılar da var ama tabii metinlerin tamamını okumanın yerini tutmuyor muhakkak.
Yukarıda alıntıladığımdan daha Pessoa bir cümle düşünemiyorum açıkçası – tam onun soracağı türden sorular bunlar. Ancak tuhaf ki, ilişkinin sonlarına doğru yazdığı bir mektuptan bir cümle bu, ilişkinin ilk dönemlerindeki Pessoa hiç bildiğimiz Pessoa gibi değil; neşeli, çocuksu, komik. Belki de o yüzden, o ilk ateş sönüp kendisi olmaya geri dönerken “beni ben olmadığım için mi seviyorsunuz” diye sorma gereği duyuyor.
Hiçbir zaman itiraf etmemiş ve bir erkekle bilinen bir ilişki yaşamamış olsa da, Pessoa’nın eşcinsel olduğunu artık kabul ediyoruz. Dolayısıyla bu ilişkiye her şeyden önce kendini ikna etmek için uğraştığını da yine Zenith’in biyografisinden öğrenmiştim. Mektuplarda da bunun izlerini görmek mümkün. Ophelia’nın yanıtları olmadığı için tabii ki hikayeyi tam olarak anlamak mümkün olamıyor ama Pessoa’nın kafasındaki olması gereken ilişkiye göre davranmaya çalıştığını anlıyor insan. Ophelia’yı çok sevmiş belli ki, ama bir bedensel arzu duymuş mu, orası meçhul. Sanki insan olarak sevmiş ve sonra bir anlamda onu olmayan bir şeye inandırmanın verdiği suçlulukla beraber sevgisi de biçim değiştirmiş, bir tür yüke, bir tür borca dönüşmüş gibi.
Yine de, her şeye rağmen Pessoa’nın bu bilmediğim, tanımadığım yüzünü görmek güzeldi. Metnin sonuna eklenmiş ve Ophelia’nın ikisinin ilişkisini anlattığı kısım da epey hüzünlü olmakla beraber çok aydınlatıcıydı. Onun aktardığı bir Pessoa cümlesiyle bitireyim: “Şair olduğumu sakın kimseye söyleme, olsa olsa şiir yazarım en fazla.”
