Daha önce Elena Ferrante hiç okumadım, tuhaf bir direncim var kendisine karşı, bazen oluyor böyle. Ama okuyacağım, vallahi. Napoli’ye gitmeye de hazırlanırken bir yerinden tanışayım artık dedim ve bu minik kitaba gitti elim. Ferrante’nin kamuya açık ders olarak topluluk önünde okumak üzere kaleme aldığı ancak daha sonra pandemi nedeniyle veremediği derslerin metinleri bunlar. Kitabın kapağında “Yazmanın ve Okumanın Zevki Üzerine Sohbetler” diyor – ancak açıkçası okumaktan çok yazmak üzerine akıl yürütüyor Ferrante, biraz yanıltıcı gibi bu başlık.
Hem de epeyce derinlikli bir akıl yürütme. Ben kendisinin eserlerini okumadığım için özellikle kendi kitaplarına referans verdiği, onları kurgularken ve yazarken yaşadığı süreçleri anlattığı bölümlerde biraz zorlandım açıkçası ama bir yandan da kitaplara duyduğum merakı artırdı, önyargılarımın biraz kırılmasını sağladı, iyi oldu sanki.
Bu kitapta öğrendiğim ve beni vuran bir kavram oldu, sırf bunun için bile okunurmuş, “zorunlu öteki” kavramı. Sevdiğim romanların zorunlu ötekileri üzerine düşünürken buldum kendimi, Ferrante’nin kendi karakterlerini yaratırken bu kavramdan nasıl faydalandığını okumak da ayrıca ilginçti.
Metin bir noktada Getrude Stein’ın Alice B. Toklas’ın Özyaşamöyküsü kitabına varıyor. Geçtiğimiz aylarda Jeanette Winterson’ın Normal Olmak Varken Neden Mutlu Olasın’ında da bu kitabın bahsi uzun uzun geçiyordu, kitaba dair duyduğum merak katmerlendi, onu da sipariş ettim, tez zamanda okumam gerektiğine dair güçlü bir dürtü duyuyorum – hatta Ferrante “Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım” kitabını Stein’ın yazdıklarından ilhamla isimlendirmiş, öğrenmiş oldum.
Bir de – metnin her yerine sinmiş kadın olmak meselesi de ayrıca önemli bence. En baştan itibaren sırf bir kadın olduğu için yazdıklarının yeterince iyi olmayabileceği endişesini taşımasını, yazarken hep bir erkeğin eleştirel sesini duyduğunu dürüstçe anlattığı kısımlar çok güzeldi; ne çok kadın yazar yaşadı bunları ve maalesef hala yaşıyor.
Güzel, ufuk açıcı bir tanışma oldu velhasıl. Ben buradan devam ederim artık Ferrante’ye bu sene. ❤️
