“Karanlığın tek renk olduğunu düşünürsünüz ama değildir. Beş altı çeşit karanlık vardır. Bazıları ipek gibidir, bazıları yünlü.”
Toni Morrison külliyatını artık bu sene tamamlamaya niyet ettiğim ve Sevilen üçlemesini sona bıraktığım için elimde kalan az sayıda kitaptan biri olan Süleyman’ın Şarkısı’na vardı yolum. Yazarın En Mavi Göz ve Sula’dan sonra yayımlanan üçüncü romanı bu. Babasının ölümünün ardından kaleme almış ve yazdığı şahane önsözde bu kitapta bilinçli olarak dişil bir odaktan eril bir odağa kaydığını ve babasının anısına yazdığı için erkek bir ana karakteri anlatmayı seçtiğini söylüyor.
Mevzubahis karakter, kitap boyunca Sütçlü lakabıyla anılan Macon Ölü isimli bir siyah adam. Kitaptaki tüm isimler böyle tuhaf, neden böyle garip isimlere sahip olduklarını anlatı ilerledikçe öğreniyoruz. Bolca İncil göndermesi (kitabın ismi başta olmak üzere – Ezgiler Ezgisi diye de bilinen Song of Solomon’dan geliyor isim) ve çok sayıda mitolojik gönderme de var; kimileri daha görünür (mesela Kirke karakteri), kimileriyse daha örtülü. Örneğin metnin bir uçma hikayesiyle başlaması elbette Uçan Afrikalılar efsanesine referans ama aynı zamanda İkarus’u, Sütçü’nün geçmişini ve kökenini keşfetmek için atalarının peşinde yaptığı yolculuk da Orpheus’un ölüler diyarını ziyaret edişini düşündürüyor.
Dolayısıyla epey alegorik bir metin, ne kadarını anlayabildiğimden emin değilim ama anladığım kadarını da çok sevdiğimi söyleyebilirim. Morrison her ne kadar eril odağa kaydıysa da bence kitabın en akılda kalıcı karakterleri yine kadınlar: Pilatus, Ruth, Kirke ve Hagar çok iyi yazılmış, çok iyi anlatılmış ve hikayeleri insanın yüreğine işleyen kadınlar.
Aidiyetlerimizi ne belirler sorusu etrafında ustalıkla gezinen, ırk ve sınıf kavramlarını her zaman olduğu gibi didik didik eden bir Morrison romanı. Elbette yine büyülü gerçekçiliğe göz kırpan pasajlar, metnin doğal birer parçasına dönüşüp anlatıyı zenginleştiren mistik kısımlar da var. Dili yine ve yine çok çok lezzetli, kitabın çevirisi de ayrıca müthiş. Hem epik, hem lirik, anlatması güç ve çok da sürükleyici bir metin; ancak okuyup deneyimleyerek tadına varılabilecek kitaplardan.
